Magistraat zijn vandaag (rechter, procureur).
Voor veel medeburgers heeft het beroep van rechter of procureur
iets ‘sprookjesachtig’, en in ieder geval iets elitairs.
Bijna altijd wordt daarbij uitgegaan van aannames die flagrant met de realiteit in strijd zijn.
In de heisa die de laatste weken ontstaan is naar aanleiding van de voorgenomen besparingen op verloningen en pensioenen van magistraten past het om eens nuchter de feitelijkheid van het magistratenberoep toe te lichten.
Er was een tijd, decennia geleden toen processen-verbaal, juridische conclusies en allerhande stukken nog met de hand geschreven of daarna getypt werden, dat gerechtelijke dossiers uit hooguit een paar tientallen pagina’s bestonden. Zelfs de dossiers voor assisenprocessen waren amper een paar centimeters dik. Er was nog tijd om de (weinige) zaken te bestuderen, te bespreken, te laten rusten voor rijp beraad.
Ja dit was de tijd van ‘Beschuldigde sta op’ en wellicht was het magistratenberoep toen wél een elitair beroep waarmee je respect en ontzag oogstte, alsmede een financiële geruststelling voor de rest van je dagen.
Zoals de maatschappij voor iedereen enorm veranderd is, zo is ook het magistratenberoep van destijds vandaag niet meer herkenbaar.
Vandaag werkt iedere magistraat in moeilijke, dikwijls gevaarlijke, omstandigheden, zonder ondersteunend kader, zonder moderne infrastructuur en meestal in eenzaamheid de klok rond om de duizenden dossiers het een na het ander gelezen te krijgen; om de vaak tientallen - ja honderden - pagina’s lange juridische conclusies (gemaakt door topadvocaten en vaak met behulp van hele juristenteams en van AI) te synthetiseren en correct te beantwoorden, om tenslotte nog tot een juridisch correct en evenwichtig eindoordeel te komen.
Alle dossiers gaan over mensen, en niemand van die mensen wil oneerlijk of zonder voldoende aandacht beoordeeld worden - terecht!
Om alle mensen een correcte rechtsbedeling te bieden moeten de magistraten het hoofd bieden aan systematische onderbezetting van hun kader (het aantal en de zwaarte van de dossiers is tezeer gegroeid), aan een constante lawine aan vaak grondige wetswijzigingen (waarvan de wetgevers niet altijd beseffen hoezeer die het gehele rechtssysteem wel constiperen), aan een enorme achterstand inzake digitale ondersteuning (de Belgische justitie loopt mijlenver achter - wat zeker niet aan de magistraten te wijten is aangezien zij daar niets over te zeggen hebben), …
Om magistraat te zijn moet men én een topjurist zijn én in topconditie verkeren én uitblinken in de menselijke kwaliteiten van empathie, liefde voor de medemens, evenwichtigheid, volhardendheid. Men moet bereid zijn zeer veel te werken, en buiten de schijnwerpers te blijven. Extra inkomsten uit bijkomende jobs, of via (management-)vennootschappen zijn (terecht) niet toegelaten, salariswagens of andere extralegale voordelen zijn er niet, en bonussen wegens topprestaties? Volledig onbestaand!
Er zijn momenteel zo’n 2.500 magistraten in België.
Dat zij (weliswaar niet zo riant zoals topadvocaten of topjuristen in de bedrijfswereld) maar toch goed betaald worden, en beter dan andere (ook belangrijke) beroepen - het zou er nog aan mankeren!
"Een tevreden magistraat is een goed magistraat".
Of wil de bevolking liever beoordeeld worden door magistraten die constant bezig zijn met hun financiën, of die gefrustreerd of malcontent zijn, of die (op heimelijke wijze) financiële motieven of financiële afgunst in hun beoordeling laten meespelen, of die heimelijk extra inkomsten zoeken (door niet-toegelaten activiteiten)? Het zou, bijvoorbeeld, absoluut niet moeilijk zijn voor een magistraat om voor zichzelf bij zijn pensionering een lucratieve job in een advocatenkantoor te versieren - al wat je moet doen is een beetje welwillender zijn voor deze of gene (de best betalende).
Neen dit wil niemand.
Om in alle omstandigheden onafhankelijk en sereen te kunnen oordelen moeten magistraten vrij zijn van financiële bekommernissen, zowel tijdens als na hun actieve loopbaan (die tot 67 of 70 jaar duurt!).
En een democratische maatschappij kan niet werken zonder onafhankelijke gerechtelijke pijler.
Tot slot:
De magistratuur wordt omwille van budgettaire noden steeds verder uitgekleed (mede omdat de magistraten met weinig in aantal zijn én bovendien een gemakkelijk slachtoffer vormen) .
De infrastructuur, de digitalisering, de niet-uitvoering van de
beslissingen van de magistraten, de niet- of laattijdige betaling van
essentiële gerechtsmedewerkers (tolken, deskundigen, advocaten,…) de steeds
verder gaande besparingen inzake benoemingen, juridische documentatie, digitale
ondersteuning etc……. het wordt allemaal ondergeschikt gemaakt aan de financiële
noden die nochtans voorzienbaar waren. En dan kan men zich nog de vraag stellen
of de beoogde besparingen op de magistraten en hun pensioen enig effect zullen
hebben op de redding van de Belgische federale begroting).
Dat er nu weeral - nadat enige jaren geleden al de berekeningswijze van het pensioen van de magistraten in voor hen negatieve zin werd aangepast - gemorreld wordt aan de inkomsten/pensioenen van de magistraten, is nefast voor de samenleving.
De Belgische onderdanen verdienen beter.
En ook de magistraten verdienen beter.
