Samenvatting AI
Bespreking van de problematiek en voorgestelde maatregelen omtrent het beschadigen en doorknippen van elektronische enkelbanden.
Kernpunten: Significant percentage overtredingen: Tussen 10% en 15% van de enkelbanddragers schendt de opgelegde voorwaarden, wat neerkomt op ongeveer 2 gevallen per dag vorig jaar (722 gevallen).
Ernstige overtredingen: Een significant deel van de overtredingen betreft het doorknippen van de enkelband, met 245 gevallen in 2024.
Omslachtige handhaving: Huidige rechtspraak bij beschadiging of doorknippen is omslachtig en gebaseerd op "het verduisteren en verspillen van beschikbare goederen".
Frustratie bij VCET: Het Vlaams Centrum Elektronisch Toezicht (VCET) uit grote bezorgdheid en roept op om het doorknippen strafbaar te maken.
Federale intentie: De Federale Regering heeft de intentie om "ontvluchting middels doorknippen van een enkelband" strafbaar te stellen.
Vlaams Decretaal Initiatief: Vlaanderen neemt een eigen initiatief om "beschadiging of verduistering van het elektronisch toezichtmateriaal" strafbaar te stellen via een wijzigingsdecreet over de justitiehuizen en juridische eerstelijnsbijstand.
Dubbele Strafbaarstelling: Zowel federaal als Vlaams wordt ingezet op strafbaarstelling van feiten gerelateerd aan het manipuleren van enkelbanden. Dit wordt gezien als een belangrijke stap om straffeloosheid te vermijden.
Bestuurlijke Handhaving door Vlaanderen: Door toetreding tot het kaderdecreet Vlaamse Handhaving kan Vlaanderen alternatieve bestuurlijke geldboetes opleggen wanneer het Openbaar Ministerie (OM) niet tot vervolging overgaat.
Bezorgdheid over "Carrousel" Effect: Er is grote bezorgdheid over het fenomeen waarbij enkelbanddragers die hun enkelband beschadigen of doorknippen, herhaaldelijk (soms 3 tot 5 keer) opnieuw een enkelband krijgen. Dit wordt omschreven als "draaideurenkelbanden".
Voorstel tot Uitsluiting: Minister Demir pleit ervoor om personen die hun enkelband opzettelijk beschadigen of doorknippen, uit te sluiten van de mogelijkheid om in de toekomst nog een enkelband te krijgen, aangezien het een gunstmaatregel betreft. Dit voorstel zal formeel worden overgemaakt aan de Federale Regering.
Nood aan Duidelijk Onderscheid: Een opmerking wordt gemaakt over het belang van een onderscheid tussen opzettelijke en onopzettelijke beschadiging om misbruik te voorkomen.
Afwachting Advies Raad van State: Zowel de federale als de Vlaamse regelgevende initiatieven wachten op advies van de Raad van State.
Onbekende Omvang van Niet-Vervolgde Inbreuken: Er is een bezorgdheid dat de gemelde cijfers een onderschatting kunnen zijn van het werkelijke aantal overtredingen, omdat veel inbreuken mogelijk niet leiden tot actie door de federale overheid.
Belangrijkste Ideeën en Feiten:
De kern van de discussie is de groeiende problematiek van het niet naleven van de voorwaarden bij elektronisch toezicht, in het bijzonder het beschadigen en doorknippen van enkelbanden.
Het huidige systeem van handhaving wordt als inefficiënt en omslachtig ervaren.
Er is een duidelijke consensus over de noodzaak om het beschadigen en doorknippen van enkelbanden strafbaar te maken.
Zowel de federale als de Vlaamse overheid ondernemen stappen in deze richting, met complementaire initiatieven.
Het Vlaamse initiatief voorziet in de mogelijkheid tot bestuurlijke handhaving en boetes, wat een "stok achter de deur" biedt wanneer het OM niet vervolgt.
De meest dringende bezorgdheid vanuit Vlaamse zijde is het "carrousel"-effect waarbij overtreders herhaaldelijk opnieuw een enkelband krijgen.
Het uitsluiten van overtreders van toekomstig elektronisch toezicht wordt gezien als een cruciale stap om de effectiviteit van het systeem te vergroten en de "gunst" van een enkelband beter te bewaken.
Dat het gevolg van de melding van een inbreuk bij de federale overheid niet wordt teruggekoppeld naar het VCET, zorgt voor frustratie bij het Vlaamse centrum.
Citaten uit de Bron:
Het huidige systeem van handhaving wordt als inefficiënt en omslachtig ervaren.
Er is een duidelijke consensus over de noodzaak om het beschadigen en doorknippen van enkelbanden strafbaar te maken.
Zowel de federale als de Vlaamse overheid ondernemen stappen in deze richting, met complementaire initiatieven.
Het Vlaamse initiatief voorziet in de mogelijkheid tot bestuurlijke handhaving en boetes, wat een "stok achter de deur" biedt wanneer het OM niet vervolgt.
De meest dringende bezorgdheid vanuit Vlaamse zijde is het "carrousel"-effect waarbij overtreders herhaaldelijk opnieuw een enkelband krijgen.
Het uitsluiten van overtreders van toekomstig elektronisch toezicht wordt gezien als een cruciale stap om de effectiviteit van het systeem te vergroten en de "gunst" van een enkelband beter te bewaken.
Dat het gevolg van de melding van een inbreuk bij de federale overheid niet wordt teruggekoppeld naar het VCET, zorgt voor frustratie bij het Vlaamse centrum.
Citaten uit de Bron:
Marc Hendrickx (N-VA): "Vorig jaar ging dat over 722 gevallen, dat zijn er dus een tweetal per dag. Vaak gaat het dan over dragers die zich buiten de bewegingszone begeven, maar in een significant deel van de gevallen werd de enkelband doorgeknipt. In 2024 zou dat zo’n 245 keer gebeurd zijn."
Marc Hendrickx (N-VA): "deze tot ergernis van het Vlaams Centrum Elektronisch Toezicht (VCET), dat in april opriep om het doorknippen van een enkelband strafbaar te maken."
Minister Zuhal Demir: "Het is onaanvaardbaar dat tussen de 10 en 15 procent van de enkelbanddragers de opgelegde voorwaarden schendt en dat in 3 tot 5 procent van de gevallen de enkelband zelfs wordt doorgeknipt."
Minister Zuhal Demir: "Daarnaast zou een schending niet enkel strafbaar moeten zijn, maar kan het ook niet dat iemand die zijn voorwaarden heeft geschonden of zijn enkelband heeft doorgeknipt, daarna opnieuw een enkelband krijgt. In dat geval heeft de justitiabele aangetoond dat hij niet kan omgaan met die gunst en hoort hij geen enkelband meer te krijgen."
Minister Zuhal Demir: "Het doorknippen van een enkelband ondermijnt niet alleen het vertrouwen in ons systeem, maar brengt ook de veiligheid van onze samenleving in gevaar."
Minister Zuhal Demir: "Om ervoor te zorgen dat we zelf verhaal kunnen gaan halen bij de justitiabele, heb ik ook het initiatief genomen om naast ontvluchting ook beschadiging en verduistering van materiaal voor elektronisch toezicht strafbaar te stellen."
Minister Zuhal Demir: "Indien het OM dan toch niet beslist te vervolgen, dan hebben we ten minste op Vlaams niveau nog een stok achter de deur om de eigen strafbaarstelling zelf te handhaven."
Minister Zuhal Demir: "We zien wel dat sommige enkelbanddragers drie tot vier keer terugkomen bij het Vlaams Centrum voor Elektronisch Toezicht. Dan wordt er natuurlijk wel gezucht. Dan vraag je je af hoe zo’n carrousel mogelijk is, want ze krijgen dan opnieuw een enkelband."
Minister Zuhal Demir: "Bij het VECT heeft men daar een naam voor: de ‘draaideurenkelbanden’ worden ze genoemd."
Minister Zuhal Demir: "Vandaar mijn vraag om bij inbreuken de justitiabele uit te sluiten van een enkelband, want het gaat over een gunst."
Bart Van Opstal (Vlaams Belang): "Wij hebben ook gevraagd om in het ontwerp op te nemen dat aan mensen die een enkelband onklaar maken, in de volgende vijf jaar die gunstmaatregel wordt ontzegd – want een enkelband is een gunstmaatregel – en dat zij daar geen gebruik meer van kunnen maken."
Conclusie:
De bespreking benadrukt de urgentie van de problematiek van het beschadigen en doorknippen van enkelbanden. Er is brede steun voor het strafbaar maken van deze feiten, zowel op federaal als op Vlaams niveau. De grootste uitdagingen lijken te liggen in de effectieve handhaving en het voorkomen van het "carrousel"-effect waarbij overtreders herhaaldelijk opnieuw elektronisch toezicht krijgen opgelegd. De Vlaamse overheid neemt een proactieve houding aan door eigen regelgeving te ontwikkelen die, in combinatie met de federale initiatieven, moet leiden tot een meer effectieve aanpak en het vermijden van straffeloosheid, met name door het voorstel tot uitsluiting van enkelbanden voor notoire overtreders. De verdere voortgang is afhankelijk van de adviezen van de Raad van State en de goedkeuring in de plenaire vergadering.
Actiepunten:
Marc Hendrickx (N-VA): "deze tot ergernis van het Vlaams Centrum Elektronisch Toezicht (VCET), dat in april opriep om het doorknippen van een enkelband strafbaar te maken."
Minister Zuhal Demir: "Het is onaanvaardbaar dat tussen de 10 en 15 procent van de enkelbanddragers de opgelegde voorwaarden schendt en dat in 3 tot 5 procent van de gevallen de enkelband zelfs wordt doorgeknipt."
Minister Zuhal Demir: "Daarnaast zou een schending niet enkel strafbaar moeten zijn, maar kan het ook niet dat iemand die zijn voorwaarden heeft geschonden of zijn enkelband heeft doorgeknipt, daarna opnieuw een enkelband krijgt. In dat geval heeft de justitiabele aangetoond dat hij niet kan omgaan met die gunst en hoort hij geen enkelband meer te krijgen."
Minister Zuhal Demir: "Het doorknippen van een enkelband ondermijnt niet alleen het vertrouwen in ons systeem, maar brengt ook de veiligheid van onze samenleving in gevaar."
Minister Zuhal Demir: "Om ervoor te zorgen dat we zelf verhaal kunnen gaan halen bij de justitiabele, heb ik ook het initiatief genomen om naast ontvluchting ook beschadiging en verduistering van materiaal voor elektronisch toezicht strafbaar te stellen."
Minister Zuhal Demir: "Indien het OM dan toch niet beslist te vervolgen, dan hebben we ten minste op Vlaams niveau nog een stok achter de deur om de eigen strafbaarstelling zelf te handhaven."
Minister Zuhal Demir: "We zien wel dat sommige enkelbanddragers drie tot vier keer terugkomen bij het Vlaams Centrum voor Elektronisch Toezicht. Dan wordt er natuurlijk wel gezucht. Dan vraag je je af hoe zo’n carrousel mogelijk is, want ze krijgen dan opnieuw een enkelband."
Minister Zuhal Demir: "Bij het VECT heeft men daar een naam voor: de ‘draaideurenkelbanden’ worden ze genoemd."
Minister Zuhal Demir: "Vandaar mijn vraag om bij inbreuken de justitiabele uit te sluiten van een enkelband, want het gaat over een gunst."
Bart Van Opstal (Vlaams Belang): "Wij hebben ook gevraagd om in het ontwerp op te nemen dat aan mensen die een enkelband onklaar maken, in de volgende vijf jaar die gunstmaatregel wordt ontzegd – want een enkelband is een gunstmaatregel – en dat zij daar geen gebruik meer van kunnen maken."
Conclusie:
De bespreking benadrukt de urgentie van de problematiek van het beschadigen en doorknippen van enkelbanden. Er is brede steun voor het strafbaar maken van deze feiten, zowel op federaal als op Vlaams niveau. De grootste uitdagingen lijken te liggen in de effectieve handhaving en het voorkomen van het "carrousel"-effect waarbij overtreders herhaaldelijk opnieuw elektronisch toezicht krijgen opgelegd. De Vlaamse overheid neemt een proactieve houding aan door eigen regelgeving te ontwikkelen die, in combinatie met de federale initiatieven, moet leiden tot een meer effectieve aanpak en het vermijden van straffeloosheid, met name door het voorstel tot uitsluiting van enkelbanden voor notoire overtreders. De verdere voortgang is afhankelijk van de adviezen van de Raad van State en de goedkeuring in de plenaire vergadering.
Actiepunten:
Afwachten van de adviezen van de Raad van State met betrekking tot de federale en Vlaamse regelgevende voorstellen.
Opvolging van de goedkeuringsprocedure van het Vlaamse wijzigingsdecreet.
Formele overmaking van het Vlaamse advies met betrekking tot de uitsluiting van overtreders van toekomstig elektronisch toezicht aan de Federale Regering.
Verdere discussie over de implementatie en het onderscheid tussen opzettelijke en onopzettelijke beschadiging in de regelgeving.
Opvolging van de goedkeuringsprocedure van het Vlaamse wijzigingsdecreet.
Formele overmaking van het Vlaamse advies met betrekking tot de uitsluiting van overtreders van toekomstig elektronisch toezicht aan de Federale Regering.
Verdere discussie over de implementatie en het onderscheid tussen opzettelijke en onopzettelijke beschadiging in de regelgeving.
