In België is een verklaring van afwezigheid een juridische procedure waarbij een persoon officieel als afwezig wordt verklaard door de rechtbank. Dit gebeurt wanneer iemand langdurig vermist is, zonder dat er bewijs is van leven of overlijden. Het doel van deze verklaring is om de juridische onzekerheid rond de afwezigheid van de persoon op te lossen en de belangen van de achterblijvers te beschermen.
Wat is een verklaring van afwezigheid in België?
Een verklaring van afwezigheid wordt geregeld door het Burgerlijk Wetboek (artikelen 112 en verder). Het is een juridische status die wordt toegekend aan een persoon die:
- Zijn of haar woonplaats heeft verlaten;
- Niet meer bereikbaar is;
- En waarvan het niet zeker is of hij of zij nog in leven is.
De procedure kan worden opgestart door belanghebbenden, zoals familieleden, erfgenamen of schuldeisers, en wordt behandeld door de familierechtbank.
Fasen van de procedure
De procedure verloopt in drie fasen:
- Verklaring van vermoedelijke afwezigheid:
- Als een persoon langdurig afwezig is zonder enig teken van leven, kan de familierechtbank een verklaring van vermoedelijke afwezigheid uitspreken.
- Dit stelt familieleden of andere belanghebbenden in staat om voorlopige maatregelen te nemen, zoals het beheer van de goederen van de afwezige.
- Verklaring van afwezigheid:
- Als de persoon na vijf jaar nog steeds niet is teruggekeerd en er geen nieuws is over zijn of haar verblijfplaats, kan de rechtbank een definitieve verklaring van afwezigheid uitspreken.
- Dit heeft meer verstrekkende gevolgen, zoals de mogelijkheid om de nalatenschap te regelen.
- Eventuele herroeping:
- Als de afwezige persoon later terugkeert, kan de verklaring van afwezigheid worden herroepen. De persoon kan dan zijn of haar rechten en eigendommen terugvorderen.
Gevolgen van een verklaring van afwezigheid
- Beheer van goederen:
- De rechtbank kan een bewindvoerder aanstellen om de goederen en financiële zaken van de afwezige te beheren.
- Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn om eigendommen te onderhouden of schulden af te lossen.
- Erfrecht:
- Na een definitieve verklaring van afwezigheid kunnen erfgenamen de nalatenschap van de afwezige opeisen.
- Dit gebeurt onder voorwaarden: als de afwezige later terugkeert, kan hij of zij de goederen terugvorderen.
- Huwelijk of partnerschap:
- Een verklaring van afwezigheid kan gevolgen hebben voor het huwelijk of geregistreerd partnerschap van de afwezige. De achterblijvende partner kan bijvoorbeeld een scheiding aanvragen.
- Schulden en verplichtingen:
- Schuldeisers kunnen via de bewindvoerder proberen om openstaande schulden te innen.
- Herroeping:
- Als de afwezige terugkeert, kan de verklaring worden herroepen. De persoon kan dan zijn rechten en eigendommen terugkrijgen.
Procedure in België
De procedure verloopt als volgt:
- Een belanghebbende dient een verzoekschrift in bij de familierechtbank.
- De rechtbank onderzoekt de zaak en kan getuigen oproepen of andere bewijzen opvragen.
- De rechtbank spreekt een verklaring van vermoedelijke afwezigheid of een definitieve verklaring van afwezigheid uit.
