Bron (volledige pdf)
Een Noodkreet van Justitie in Antwerpen en Limburg: De
100 Belangrijkste Voorstellen
De leiders van de rechtbanken en parketten in de regio
Antwerpen-Limburg slaan alarm: "Het is 5 voor 12 voor justitie".
De problemen zijn zo groot dat er dringend een langetermijnplan met concrete
investeringen nodig is om de veiligheid van burgers en de maatschappij te
kunnen garanderen. Losse, kortetermijnoplossingen werken niet meer. Daarom
hebben ze 100 voorstellen op papier gezet die justitie grondig moeten
verbeteren.
Hieronder vindt u de belangrijkste thema's en voorstellen.
1. Veilige en Toegankelijke Gerechtsgebouwen
Veel gerechtsgebouwen zijn verouderd en onveilig, zowel voor
het personeel als voor de bezoekers.
- Renovatie
en Nieuwbouw: Er moet een concreet plan komen om de onveilige en
versleten gebouwen in Mechelen, Sint-Truiden en Tongeren te vervangen of
te renoveren.
- Betere
Beveiliging: In elke rechtbank moet een scanstraat komen om
bezoekers te controleren, vergelijkbaar met een luchthaven. Dit is vooral
dringend in Antwerpen en Hasselt. Daarnaast moeten er overal camera's,
alarmknoppen en deuren met toegangsbadges komen.
- Klantvriendelijkheid:
De bewegwijzering in de gebouwen moet duidelijker, zodat burgers
gemakkelijk hun weg vinden. Digitale infoborden kunnen hierbij helpen.
2. Meer Personeel en Minder Werkdruk
Een van de grootste problemen is het structurele tekort aan
personeel, wat leidt tot vertragingen in rechtszaken.
- Sneller
Aanwerven: Vacatures moeten onmiddellijk worden opengesteld, tot een
jaar van tevoren, om te voorkomen dat plaatsen lang leeg blijven. Wie
langdurig ziek is, moet sneller worden vervangen.
- Een
'Reservepool': Er wordt voorgesteld om een reservepool van magistraten
en griffiers op te richten die kunnen inspringen bij grote processen of
onverwachte personeelstekorten.
- Ondersteuning
voor Magistraten: Rechters en procureurs moeten zich kunnen focussen
op hun kerntaken: rechtspreken en onderzoeken. Ze hebben dringend meer
ondersteuning nodig van juristen (referendarissen en parketjuristen)
die hen helpen met het voorbereidende werk.
- Werken
voor Justitie Aantrekkelijker Maken:
- Het
loon en de carrièrekansen moeten competitiever worden in vergelijking met
andere sectoren.
- Het
personeel van de griffies moet dezelfde voordelen krijgen als andere
ambtenaren, bijvoorbeeld voor de berekening van hun pensioen.
- Er
moet een minimumbudget voor welzijn komen voor bijvoorbeeld een
teambuilding, het aankopen van vakliteratuur of een kleine attentie voor
het personeel. Nu is daar vaak geen geld voor.
3. Voldoende Geld en Middelen
Justitie kampt met een constant tekort aan werkingsmiddelen
en budget voor gerechtskosten.
- Realistische
Budgetten: De budgetten moeten gebaseerd worden op de werkelijke
noden, in plaats van dat de bestaande tekorten simpelweg worden
verdeeld. De regels voor uitgaven moeten soepeler worden, zodat er minder
administratieve last is.
- Tijdige
Betaling van Experts: Het budget voor gerechtskosten (bv. voor tolken,
deskundigen zoals psychiaters) is vaak halverwege het jaar al op. Dit moet
correct begroot worden, zodat deze cruciale partners van justitie op tijd
betaald kunnen worden en willen blijven werken.
4. Een Moderne en Digitale Justitie
De digitalisering van justitie laat veel te lang op zich
wachten, wat voor frustratie zorgt bij burgers en advocaten.
- Digitale
Dossiers: Alle dossiers moeten digitaal toegankelijk zijn voor
betrokkenen. Burgers moeten de status van hun zaak online kunnen opvolgen
en automatisch meldingen ontvangen.
- Videovergaderingen:
Het moet veel breder mogelijk worden om via video aan zittingen deel te
nemen. Dit bespaart burgers veel tijd en verplaatsingskosten, bijvoorbeeld
voor inwoners van Limburg die naar het hof van beroep in Antwerpen moeten.
- Slimmere
Software: De computersystemen moeten beter op elkaar worden afgestemd
om te vermijden dat dezelfde gegevens meermaals moeten worden ingevoerd.
Daarnaast moeten er experimenten komen met Artificiële Intelligentie
(AI) om dossiers efficiënter te analyseren en vonnissen voor te
bereiden.
5. De Strijd tegen Zware Criminaliteit
Vooral de provincies Antwerpen en Limburg worden
geconfronteerd met een enorme toename van georganiseerde misdaad, met name
drugscriminaliteit. De huidige capaciteit is volstrekt onvoldoende.
- Extra
Mensen en Middelen: Er zijn dringend extra middelen nodig om de strijd
aan te gaan. Voor Antwerpen wordt een speciaal "haventeam"
voorgesteld om de drugscriminaliteit in en rond de haven aan te pakken.
Dit vraagt om tientallen extra magistraten, juristen en ondersteunend
personeel, zowel bij het parket als bij de rechtbanken.
- Noodsituatie
in Limburg: Ook in Limburg is de georganiseerde misdaad een enorm
probleem. De rechtbank wordt er verlamd door extreem grote
drugsprocessen, waardoor andere dringende zaken vertraging oplopen. Er
worden minstens 5 extra rechters, 5 extra parketmagistraten en bijkomende
zittingszalen gevraagd.
- Gevangenissen:
Er is een nijpend tekort aan detentiecapaciteit, wat leidt tot
mensonwaardige situaties. Geïnterneerden (mensen met een psychische
stoornis die een misdrijf pleegden) horen niet thuis in een gewone
gevangenis en er moeten voor hen alternatieven komen.
6. Een Justitie op Mensenmaat
De procedures moeten niet alleen efficiënter, maar ook
menselijker worden.
- Familiezaken:
Familierechters hebben te weinig tijd om echt naar ouders en kinderen te
luisteren. Er zijn meer familierechters nodig zodat er meer tijd is
voor bemiddeling en het zoeken naar een akkoord, wat beter is voor de
kinderen. Het "vechtmodel" moet plaatsmaken voor een aanpak die
gericht is op oplossingen.
- Arbeidsrechtbanken:
Deze rechtbanken verwachten een "tsunami" aan dossiers
van mensen die hun uitkering dreigen te verliezen. Ze hebben extra
personeel nodig om deze sociaal kwetsbare burgers snel en laagdrempelig te
kunnen blijven helpen.
- Ondernemingsrechtbanken:
Deze rechtbanken worden overspoeld door "spookbedrijven" die
voor criminele doeleinden worden gebruikt. Hierdoor hebben ze te weinig
tijd om eerlijke ondernemers in moeilijkheden te helpen.
- Duidelijke
Communicatie: Justitie moet beter en duidelijker communiceren
met de buitenwereld, bijvoorbeeld via persberichten, podcasts of sociale
media, om het vertrouwen van de burger te vergroten.
Conclusie: Een Oproep tot Actie
Deze 100 voorstellen vormen samen een gedetailleerd plan om
justitie in Antwerpen en Limburg te redden en klaar te stomen voor de toekomst.
Het is een oproep aan de politiek om te investeren in een rechtvaardige en
veilige samenleving voor iedereen.
